'' ΑΘΑΜΑΝΤΙΟ ''  μυθολογικό μονοπάτι

   Το πιο γνωστό και ξακουστό ιερό στην περιοχή του Αλμυρού, οποιαδήποτε μορφή κι αν είχε αυτό, ήταν το ιερό το αφιερωμένο στο Λαφύστιο Δία. Είναι το ιερό που στάθηκε το υπόδειγμα σύμφωνα με το οποίο χτίστηκε το ομώνυμο Λαφύστιο ιερό στη Βοιωτία. Αν και ακούγεται και η άποψη ότι το Λαφύστιο ιερό οφείλει το όνομα του στο βουνό Λαφύστιο της Βοιωτίας πάνω στο οποίο υπήρχε ομώνυμο ιερό του Λαφύστιου Δία, είναι βέβαιο ότι η λατρεία του Λαφύστιου Δία ανήκει στην Αλο της Αχαΐας Φθιώτιδας.
   Αυτό μας βεβαιώνει ο Σουηδός θρησκειολόγος Martin Nilson στο βιβλίο του «Ελληνική Λαϊκή Θρησκεία».Η άποψη ότι το ιερό ονομάστηκε Λαφύστιο επειδή αυτό βρισκόταν πάνω στο βουνό που λεγόταν Λαφύστιο είναι εντελώς εσφαλμένη. Κατά τη γνώμη μας προϋπήρχε το ιερό του Λαφύστιου Δία στην Άλο και αργότερα χτίστηκε το ομώνυμο ιερό στη Βοιωτία, όταν έφυγαν οι Βοιωτοί από την Αχαΐα Φθιώτιδα και πήγαν εκεί. Από αυτό το δεύτερο Λαφύστιο ιερό στη Βοιωτία ονομάστηκε Λαφύστιο και το βουνό πάνω στο οποίο βρισκόταν το ιερό. Λαφύστιος σημαίνει λαίμαργος, αχόρταγος.
   Το επίθετο λαφύστιος (λαίμαργος, αχόρταγος) ταιριάζει έχει δέση ως προσδιοριστικό για ένα καταχθόνιο θεό που πάντοτε αχόρταγος, απαιτεί ανθρώπινες ουσίες και καταπίνει λαίμαργα τους ανθρώπους. Δεν έχουν καμία θέση τέτοια επίθετα για ένα βουνό. Εάν σήμερα ένας λόφος λέγεται «Αϊ - Λιας» λέγεται έτσι επειδή εκεί υπάρχει (ή υπήρχε) εκκλησία του προφήτη Ηλία. Το βουνό λοιπόν πήρε το όνομα, του από το ιερό και όχι αντιστρόφως. Η άποψη μας ότι ο Αθάμαντας παρά την επικρατούσα και ευρύτερα γνωστή αντίθετη μυθολογική εκδοχή, βασίλευε πρώτα στην Άλο και μετά πήγε στη Βοιωτία, επιβεβαιώνεται από το παρακάτω χαρακτηριστικό και αποκαλυπτικό κείμενο του Παυσανία.
   Είναι αξιοπερίεργο γιατί στο σαφέστατο αυτό απόσπασμα δεν δόθηκε από τους μελετητές η προσοχή που έπρεπε: «Για την αρχαία ιστορία της πόλης (Ορχομενός) λένε ότι στο μέρος αυτό πρώτος ήρθε ο Ανδρέας, ο γιος του Πηνειού ποταμού, και από αυτόν η χώρα ονομάστηκε Ανδρηίδα. Όταν δε ήρθε προς αυτόν ο Αθάμαντας ο Ανδρέας του έδωσε την χώρα γύρω από το Λαφύστιο, τη σημερινή δηλαδή Κορώνεια και τη χώρα της Αλιάρτου. Ο Αδάμαντας, επειδή νόμιζε ότι δεν του είχε μείνει κανένα από τα αρσενικά παιδιά, διότι τον Λέαρχο και τον Μελικέρτη είχε σκοτώσει ο ίδιος, ο δε Λεύκωνας συνέβη να πεθάνει από αρρώστια, και για το Φρίξο. κατά. πως φαίνεται, δεν ήξερε αν αυτός σώθηκε ή αν υπολείπονταν απόγονοι του. για τους λόγους αυτούς υιοθέτησε τον Αλίαρτο και τον Κόρωνο τα παιδιά του Θέρσανδρου του γιου του Σίσυφου. Διότι ο Αδάμαντας ήταν αδελφός του Σίσυφου.
   Ύστερα, όταν γύρισε από την Κολχίδα. άλλοι μεν λένε ο ίδιος ο Φρίξος άλλοι δε ο Πρέσβωνας - γεννήθηκε δε ο Πρέσβωνας στον Φρίξο από την κόρη του Αιήτη - τότε τα παιδιά του Θέρσανδρου παρα­δέχτηκαν ότι ο οίκος του Αδάμαντα ανήκε στον Αδάμαντα και στους απόγονους του, αυτοί δε, επειδή ο Αδάμαντας τους είχε δώσει μέρος της χώρας, έγιναν οικιστές της Αλιάρτου και της Κορονείας». Από το παραπάνω απόσπασμα, διαφαίνονται σαφέστατα τα εξής: Όταν έφτασε ο Αδάμαντας στον Ορχομενό και του έδωσε ο Ανδρέας τηνπεριοχή γύρω από το Λαφύστι ο είχε προηγηθεί τόσο η θυσία του Φρίξου και της Έλλης όσο και ο φόνος του Λέαρχου και του Μελικέρτη. Αυτό σημαίνει πως και τα δύο αυτά. γεγονότα είχαν συμβεί πριν ακόμα ο Αδάμαντας έρθει στον Ορχομενό. Προηγουμένως πρέπει να βρισκόταν στην Άλο.
   Γι' αυτό λέει ο Παυσανίας ότι όταν βρέθηκε στον Ορχομενό ο Αδάμαντας, νομίζοντας ότι πια δεν είχε διάδοχο, αφού τα παιδιά του τα θεωρούσε  χαμένα  ή  πεθαμένα,  έδωσε  την Αλίαρτο και την Κορώνεια στα δυο ανίψια του τον Αλίαρτο και τον Κορωνό τα παιδιά του αδελφού του Σίσυφου, που τα υιοθέτησε. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι ο μύθος της ουσίας του Φρίξου και της Έλλης δεν είναι μύθος του Ορχομενού, όπως γενικώς πιστεύεται, αλλά της Άλου.
   Για άλλη μια φορά ένας μύθος της «ασήμαντης» και ανήμπορης να υπερασπιστεί τον εαυτό της Αχαΐας Φθιώτιδας μεταφέρθηκε και υιοθετήθηκε από άλλους σημαντικούς τόπους που μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο. Ύστερα από χρόνια ο Αδάμαντας, που δεν είχε πάψει ποτέ του να επιθυμεί την επιστροφή του στο παλιό του βασίλειο φεύγει από τον Ορχομενό και επιστρέφει στην Άλο.
   Εκεί προσπαθεί να μπει και πάλι στο πρυτανείο της παλιάς του πατρίδας, δηλαδή προσπαθεί να ξαναπάρει την εξουσία. Αποτυγχάνει όμως η προσπάθεια του αυτή. συλλαμβάνε­ται και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο θάνατος του επιβλήθηκε γιατί ήταν λέει ο μύθος μιασμένος από τον φόνο των γιων του. Τον φόνο των παιδιών του τον γνώριζαν οι κάτοικοι της Άλου και για αυτό τον θεωρούσαν μιασμένο. Γνώριζαν τον φόνο γιατί προφανώς είχε λάβει χώρα στον τόπο τους. Αντίθετα στην Βοιωτία, επειδή προφανώς τους ήταν άγνωστος ο φόνος των παιδιών του. όχι μόνο δεν τον διώχνουν αλλά του παραχωρούν και τόπο γύρω από το Λαφύστιο. Είναι συχνό το φαινόμενο στην ελληνική μυθολογία ένας φονιάς να διώχνεται ως μιασμένος από την πατρίδα του και να πηγαίνει σ' άλλο μέρος όπου εξαγνίζεται και του παραχωρούν άσυλο και μέρος για να ζήσει.
   Την τελευταία όμως στιγμή και ενώ οι κάτοικοι της Άλου ετοιμάζονταν να θυσιάσουν τον Αδάμαντα στο Λαφύστιο ιερό έρχεται από την Κολχίδα ο εγγονός του Αδάμαντα, ο Κυτίσσωρος - άλλος ταξιδεμένος σε ξένη χώρα αυτός - και τον σώζει από τον θάνατο. Φαίνεται ότι και ο Κυτίσσωρος βρισκόταν στην Κολχίδα ύστερα από μία δική του αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης του θρόνου ή βρισκόταν γεννημένος εκεί από τα χρόνια που ο πατέρας του Φρίξος εξορίστηκε ή κατάφυγε στην Κολχίδα.
   Ολόκληρη δηλαδή η βασιλική δυναστεία, ο παππούς Αδάμαντας, ο γιος Φρίξος και ο εγγονός Κυτίσσωρος, (που σύμφωνα με το παραπόνου απόσπασμα μπορεί να λεγόταν και Πρέσβωνας), αποτυχημένοι όλοι πραξικοπηματίες, εκπρόσωποι του ίδιου, βασιλικού οίκου συνεργάζονται τώρα για την ανακατάληψη της χαμένης εξουσίας της Άλου. θέλουν με κάδε τρόπο να μπουν στο «Λήιτον», στο πρυτανείο, να καταλάβουν δηλαδή την εξουσία. Οι τωρινοί άρχοντες όμως της Άλου, αυτοί που είχαν διώξει τους Αδαμαντίδες και είχαν τώρα την εξουσία, είχαν φροντίσει ώστε και από τους νόμους της πολιτείας ακόμη, προβλεπόταν θάνατος για όποιον έκα­νε τέτοια απόπειρα.
   Το γεγονός αυτό της συνεργασίας τους και της διαρκούς επιμονής τους να πάρουν στα χέρια τους την εξουσία, εξόργισε τους κατοίκους της Άλου και οδηγήθηκαν έτσι στην απόφαση - για να γλιτώσουν μια για πάντα απ' όλους τους επίμονους διεκδικητές του θρόνο - να ψηφίσουν σχετικό νόμο τον οποίον, για να του προσδώσουν περισσότερο κύρος, τον περιβάλλουν και με θεϊκή εντολή.
Θεσμοθετούν δηλαδή, κάτω πιθανώς και από την επήρεια και επιβολή του βασιλικού οίκου ο οποίος στο μετα­ξύ είχε διαδεχτεί τους Αθαμαντίδες, ότι είναι επιβεβλημένη από τους θεούς υποχρέωση τους να θυσιάζουν - δηλαδή να σκοτώνουν αλλά με τη δικαιολογία του νόμου και την ευλογία ή την εντολή του θεού - κάδε άνθρωπο που βεβήλωνε τον τόπο τους με το να μπαίνει στο ιερό τους.
    Αποφάσισαν να καταδικάζεται δηλαδή σε θάνατο καθένας που θα προσπαθήσει να καταλύσει την νόμιμη εξουσία. Η εξουσία είχε την έδρα της στο Πρυτανείο, στο «Αήιτον». Με άλλα λόγια θεωρούσαν θέλημα των θεών να καταδικάζουν σε θάνατο καθένα, επίδοξο καινούργιο «δικτάτορα». Έτσι στη συγκεκριμένη περίπτωση, για να εξιλεωθούν από την οργή των θεών που έπεσε επάνω τους, καταδικάζουν τον Κυτίσσωρο και κάθε πρεσβύτερο από τους απόγονους του, δηλαδή κάθε διάδοχο, να μην έχουν δικαίωμα να μπουν στο πρυτανείο, δηλαδή να μην έχουν δικαίωμα ανόδου στο θρόνο.
 Η εξουσία όμως είναι πάντοτε γλυκιά και η απόκτηση της επιτρέπει και δικαιολογεί κάθε ριψοκίνδυνη απόπειρα, κάθε απόπειρα εισόδου στο πρυτανείο της πόλης της Άλου, που ταυτόχρονα είναι και το ιερό του Λαφύστιου Δία, του Δία δηλαδή του αχόρταγου για θυσίες.
    Έτσι οι ταξιδεμένοι άρχοντες σε άλλους τόπους, δηλαδή οι εξόριστοι αποτυχημένοι πραξικοπηματίες που μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος τους για την κατάληψη της εξουσίας, κατέφευγαν στο εξωτερικό για να γλιτώσουν, αφού ετοίμαζαν εκεί τη νέα απόπειρα, τους προσπαθούσαν να καταλάβουν το «Αήιτον» της Άλου έστω κι αν κινδύνευαν με τον τρόπο αυτό να χάσουν τη ζωή τους. Θα πρέπει ακόμα να παρατηρήσουμε ότι όλα αυτά τα γεγονότα διεκδίκησης εξουσίας μεταξύ κυρίαρχων πατεράδων, επαναστατημένων γιων και εξοργισμένων εγγονών που γυρίζουν να πάρουν την εξουσία την οποία διεκδικούν, είναι συνηθισμένα γεγονότα στην ελληνική αρχαία ιστορία, τουλάχιστον σε τούτη την περιοχή.
   Το ίδιο ακριβώς έγινε και με τον Νεοπτόλεμο που ήρθε από την Τροία -ουσιαστικά, από τα ίδια μέρη δηλαδή-και προσπάθησε να αποκαταστήσει στον θρόνο τον δικό του παππού, τον γέροντα Πηλέα. Επίσης πρέπει ακόμη να επισημανθεί το γεγονός ότι το Λαφύστιο ιερό της Άλου και το Πρυτανείο (Λήιτον) της πόλης, δηλαδή το Ιερόν και το Διοικητήριο ταυτίζονται. Στην περίπτωση λοιπόν αυτή ιερείς και κυβερνήτες είναι τα αυτά πρόσωπα. Και το είδος αυτό της διακυβέρνησης ενός τόπου, κατά την οποία την εξουσία την ασκούν οι εκπρόσωποι της θρη­σκείας, ασφαλώς είναι μία από τις πολύ παλιότερες μορφές εξουσίας. Ο ίδιος συνδυασμός εξουσιών παρατηρείται και στον γειτονικό βασιλικό οίκο των Φερών.
    Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι τόσο στην εκστρατεία του Φρίξου όσο και στην εκστρατεία του Ιάσονα, που ονομάστηκε Αργοναυτική και που και οι δυο τους ξεκίνησαν από τούτα τα μέρη προς τις ακτές της Μικράς Ασίας αλλά και στην τρίτη ναυτική εκστρατεία των Ελλήνων) προς τα ίδια μέρη, που είναι γνωστή ως Τρωικός Πόλεμος, παρουσιάζονται πολύ ενδιαφέροντα κοινά σημεία.
   Και στις τρεις εκστρατείες (Εκστρατεία Φρίξου, Αργοναυτική Εκστρατεία, Τρωικός Πόλεμος) παρουσιάζεται πάντοτε ένα παλικάρι (Κυτίσσωρος, Ιάσονας, Νεοπτόλεμος αντίστοιχα) που ξεκινάει πάντοτε από τούτα τα μέρη τα παράλια Παγασητικού κόλπου της Αχαΐας Φθιώτιδας, προς την ίδια πάντοτε ξενιτιά, τις βορειοδυτικές ακτές της Μικρός Ασίας και τα παράλια του Εύξεινου πόντου.
   Από εκεί, αφού πραγματοποιήσει διάφορα ένδοξα κατορθώματα τα οποία τον γεμίζουν από δόξα, αλλά ταυτό­χρονα αποκτά και πολλά πλούτη, που σημαίνουν και πολλή δύναμη και επομένως τον κάνουν άξιο να διεκδικήσει αξιώματα και αποκατάσταση, γυρίζει και πάλι πίσω στην πατρίδα του στην οποία βρίσκει ένα δικό του άνθρωπο (Αδάμαντας, Αίσονας, Πηλέας), πάντοτε συγγενή του (παππούς, πατέρας, παππούς) ο οποίος κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του ή να του έχουν πάρει το βασίλειο του ή να κινδυνεύει να του το πάρουν ή και να περιφρονείται και να απειλείται, τον οποίο δικό του άνθρωπο, τον σώζει και τον αποκαθιστά στα κυριαρχικά του δικαιώματα και στην παλιά του δόξα τιμωρώντας εκείνους που στη διάρκεια της απουσίας του εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και αδίκησαν.

βιβλιογραφία: Βίκτωρ Κ. Κοντονάτσιος-Η περιοχή του Αλμυρού στην αρχαία Μυθολογία